Autofoqiya
Yapon alimi Tokia Texnoloji inistitunun professoru 71 yasli Yohsinari Ohsumi ( Yoshinari Ohsumi) autofaqiyanin mexanizmlerinin kesfine gore 2016-ci ilde tibb uzre Nobel mukafati ile teltiv olundu. Professor 27 ilni autofoqiyanin elmi tedqiqatlarina serf etmisdir. O bu sahede elmi arasdirmalarina 1988-ci ilde baslayarken autofoqiya artiq melum idi. Lakin etrafli oyrenilmemisdi. Ilk defe 1974- cu ilde autofoqiya fikrini ireli suren elm adami Kristian Dyub olmusdur.
Autofoqiya nedir?
Autofaqiya - huceyrelerin ozunu yenilemesi ve bedenin heyati fealiyyeti ucun vacib tebii prosesdir. Yohisanari Ohsumi arasdirmalar zamani askar etdiki insan orqnizmasindaki huceyreler oz-ozunu yenileyir ve huceyre daxilinde zedelenmis ve kohnelmis huceyreleri temizleyir yeni autofoqiya prosesi gedir. Yohisanari Ohsuminin bu kesfi diger xesteliklerin mualicesi ucun isiq tutub. Elm adamlari bir cox xesteliklerin, xerceng huceyrelerinin yayilmasinin ve beyin xesteliklerinin autofaqiya sayesinde qarsisi alinacagina emindirler. Onlar bu sahede oz elmi arasdirmalarini davam etdiriler.
Zaman-zaman insan bedeninde kohnelmis ( zibile atilmis) huceyreler yigilb qalir. Huceyreler oz hereket fealiyyetine gore insanlara benzeyirler. Artiqlari(zibilleri) torbalara doldururlar (otofagozomlar), ve kanteynerlere anbarlayirlar (lizozomlar).En kirli olanlari yox edib hezm edirler( yeyirler), bezileri de, yeniden donusdurulerek enerji yaratimina serf edilir. Insan bedeninde heyat ucun onemli olan iki qarsiqli proses vardir. Yeni proteinlerin, yeni huceyrelerin sintezi ve kohne huceyrelerin temiri -temizlenmesi.Beden butun gucunu yeni huceyrelerin sintezine yoneltdikde autofaqiya prosesi yavaslayir ve insanin yaslanmasi suretlenir.Eksine autofaqiya hakim oldugu temir-temizlenme prosesi getdikde ise yaslanma yavaslanir, proteinlerin( zulallarin) sintezi dayandirilir. Zulallar insan orqanizmasinda iki cesidde, bedenin strukturun berpasi (kohne huceyrelerin berpasi) ve yeni huceyrelerin yaslanmasinda rol oynayirlar. Zulallar hemcinin amin tursulari ve meteoninler orqanizma ucun faydali oldugu qeder de yaslanmaya sebeb olan amillerdendir. Bunlar en cox yumurtanin,qirmizi etin, sud ve sud mehsullsrinin terkibinde movcuddur. Saglamliq ve uzun omurluk namine bacardiqca sozu geden terkibli mehsullardan uzaq durmaq lazimdir.
Karbohiratlar
Karbohidratli qidalar huceyrelerin yenilenmesini ve kohne huceyrelerden temizlenme prosesini aparir.Karbohidratlar en cox bitkilerin terkibinde vardir.Bedeni yenilemek ucun zulallardan, amin tursularindan, meteoninli qidalari az qebul etmek lazimdir. Bol su tuketilmeli,cay sekersiz ve qehve sudsuz icilmedlidir.Qidalanarken de,en cox xam(bismemis ciy) terevezlere ustunluk verilmelidir.Orqanizma xaricden qidayla zulallari, amin tursularini ve meteonini almadiqda, huceyreler bedenin yenilenmesine ve kohne huceyrelerden temizlenme prosesine yonelir.Ve heyati proses ucun lazim olan karbhidratlari zulallari huceyre daxilinden elede etmeye calisir. Bununla yanasi Yahusinari Ohsumi ac qalindigi zaman da, huceyrelerin ozunu yenilediyini ve zedelenmis huceyreleri enerji ucun anbaladigini kohnelerini ise hezm etdiyini (yediyini) askar etmisdir. O hefte erzinde 3 gun ardicil ac qalma sayesinde orqnizmanin ozunu yenilediyini kesf etmisdir.
Belelikle yapon alimi Orucun insan orqanizmasi ucun ne qeder faydali oldugunu bir daha subuta yetirdi ve oruc tutmanin bedenin temizliyi ucun ne qeder vacib oldugunu askar etdi. Oruc tuta bilmeyenler bedenlerini temizlemek ucun goyertiden istifade ede bilerler. Bele ki, 2-3 gun ardicil xam(ciy) goyerti siresi ve su icilmelidir. Bu proses 2 hefte aparilir. Belelikle ister oruc isterse de goyertiler vasitesi ile her hefte orqanizmada yaslanma ile mubarize aparilir.
Yahusinari Ohsumi Nobel mukafati alarken genc alimlere seslenerek bele demisdir.
Elimde finis xetti yoxdur.Bir sualin cavabi tapildigi zaman derhal basqa sual meydana cixir.Men hec vaxt butun suallari cavablandirdigimi dusunmemisem. Buna gorede mayadan sorusmaga davam edecem.
Yahusinari Ohsumi.
Yapon alimi Tokia Texnoloji inistitunun professoru 71 yasli Yohsinari Ohsumi ( Yoshinari Ohsumi) autofaqiyanin mexanizmlerinin kesfine gore 2016-ci ilde tibb uzre Nobel mukafati ile teltiv olundu. Professor 27 ilni autofoqiyanin elmi tedqiqatlarina serf etmisdir. O bu sahede elmi arasdirmalarina 1988-ci ilde baslayarken autofoqiya artiq melum idi. Lakin etrafli oyrenilmemisdi. Ilk defe 1974- cu ilde autofoqiya fikrini ireli suren elm adami Kristian Dyub olmusdur.
Autofoqiya nedir?
Autofaqiya - huceyrelerin ozunu yenilemesi ve bedenin heyati fealiyyeti ucun vacib tebii prosesdir. Yohisanari Ohsumi arasdirmalar zamani askar etdiki insan orqnizmasindaki huceyreler oz-ozunu yenileyir ve huceyre daxilinde zedelenmis ve kohnelmis huceyreleri temizleyir yeni autofoqiya prosesi gedir. Yohisanari Ohsuminin bu kesfi diger xesteliklerin mualicesi ucun isiq tutub. Elm adamlari bir cox xesteliklerin, xerceng huceyrelerinin yayilmasinin ve beyin xesteliklerinin autofaqiya sayesinde qarsisi alinacagina emindirler. Onlar bu sahede oz elmi arasdirmalarini davam etdiriler.
Zaman-zaman insan bedeninde kohnelmis ( zibile atilmis) huceyreler yigilb qalir. Huceyreler oz hereket fealiyyetine gore insanlara benzeyirler. Artiqlari(zibilleri) torbalara doldururlar (otofagozomlar), ve kanteynerlere anbarlayirlar (lizozomlar).En kirli olanlari yox edib hezm edirler( yeyirler), bezileri de, yeniden donusdurulerek enerji yaratimina serf edilir. Insan bedeninde heyat ucun onemli olan iki qarsiqli proses vardir. Yeni proteinlerin, yeni huceyrelerin sintezi ve kohne huceyrelerin temiri -temizlenmesi.Beden butun gucunu yeni huceyrelerin sintezine yoneltdikde autofaqiya prosesi yavaslayir ve insanin yaslanmasi suretlenir.Eksine autofaqiya hakim oldugu temir-temizlenme prosesi getdikde ise yaslanma yavaslanir, proteinlerin( zulallarin) sintezi dayandirilir. Zulallar insan orqanizmasinda iki cesidde, bedenin strukturun berpasi (kohne huceyrelerin berpasi) ve yeni huceyrelerin yaslanmasinda rol oynayirlar. Zulallar hemcinin amin tursulari ve meteoninler orqanizma ucun faydali oldugu qeder de yaslanmaya sebeb olan amillerdendir. Bunlar en cox yumurtanin,qirmizi etin, sud ve sud mehsullsrinin terkibinde movcuddur. Saglamliq ve uzun omurluk namine bacardiqca sozu geden terkibli mehsullardan uzaq durmaq lazimdir.
Karbohiratlar
Karbohidratli qidalar huceyrelerin yenilenmesini ve kohne huceyrelerden temizlenme prosesini aparir.Karbohidratlar en cox bitkilerin terkibinde vardir.Bedeni yenilemek ucun zulallardan, amin tursularindan, meteoninli qidalari az qebul etmek lazimdir. Bol su tuketilmeli,cay sekersiz ve qehve sudsuz icilmedlidir.Qidalanarken de,en cox xam(bismemis ciy) terevezlere ustunluk verilmelidir.Orqanizma xaricden qidayla zulallari, amin tursularini ve meteonini almadiqda, huceyreler bedenin yenilenmesine ve kohne huceyrelerden temizlenme prosesine yonelir.Ve heyati proses ucun lazim olan karbhidratlari zulallari huceyre daxilinden elede etmeye calisir. Bununla yanasi Yahusinari Ohsumi ac qalindigi zaman da, huceyrelerin ozunu yenilediyini ve zedelenmis huceyreleri enerji ucun anbaladigini kohnelerini ise hezm etdiyini (yediyini) askar etmisdir. O hefte erzinde 3 gun ardicil ac qalma sayesinde orqnizmanin ozunu yenilediyini kesf etmisdir.
Yahusinari Ohsumi Nobel mukafati alarken genc alimlere seslenerek bele demisdir.
Elimde finis xetti yoxdur.Bir sualin cavabi tapildigi zaman derhal basqa sual meydana cixir.Men hec vaxt butun suallari cavablandirdigimi dusunmemisem. Buna gorede mayadan sorusmaga davam edecem.
Yahusinari Ohsumi.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder